Τι είναι η εκκολπωματίτιδα;
Απόρροια του τρόπου ζωής και των κακών διατροφικών συνηθειών που έχουν επικρατήσει στις δυτικές κοινωνίες, η εκκολπωματίτιδα του παχέος εντέρου έχει μπει στη ζωή ενός συνεχώς αυξανόμενου αριθμού ατόμων διαφόρων ηλικιών κι όχι μόνο άνω των 50 ετών, όπως ίσχυε τις προηγούμενες δεκαετίες.
Το πρόβλημα ξεκινά, όταν στο τοίχωμα του παχέος εντέρου δημιουργούνται τα λεγόμενα εκκολπώματα, δηλαδή μικρές σακοειδείς κοιλότητες που μοιάζουν με σακουλάκια ή μπαλονάκια. Όταν εντοπίζονται πολλά εκκολπώματα, τότε γίνεται λόγος για εκκολπωμάτωση του παχέος εντέρου.
Εκκολπωματίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή ενός ή περισσοτέρων εκκολπωμάτων και της γύρω περιοχής.
Τα εκκολπώματα δημιουργούνται σε αδύναμα σημεία μέσα στο παχύ έντερο, ως συνέπεια της πίεσης που ασκείται από το πέρασμα των κοπράνων και τις συσπάσεις του εντέρου. Γι’ αυτό η εκκολπωματίτιδα συνδέεται άμεσα με τη χρόνια δυσκοιλιότητα.
Ειδικότερα:
Η εκκολπωματική νόσος συνίσταται από 3 οντότητες:
- Εκκολπωμάτωση: παρουσία εκκολπωμάτων στο παχύ έντερο
- Εκκολπωματίτιδα: φλεγμονή των εκκολπωμάτων
- Αιμορραγία των εκκολπωμάτων
Υπάρχουν δύο τύποι της εκκολπωματικής νόσου:
- Απλή (75%): χωρίς επιπλοκές
- Επιπλεγμένη (25%): απόστημα, συρίγγια, απόφραξη, περιτονίτιδα και σήψη
Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνιση εκκολπωματίτιδας;
Αναφέρεται στη βιβλιογραφία πως η κατανάλωση φυτικών ινών προστατεύει από την εμφάνιση εκκολπωμάτων. Από την άλλη πλευρά η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και λίπους αυξάνει τον κίνδυνο.
Επιπρόσθετα, σε ήδη υπάρχον εκκόλπωμα ο κίνδυνος για επιπλοκές αυξάνεται στην περίπτωση που ο ασθενής είναι καπνιστής ή λαμβάνει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα σε τακτική βάση.
Πώς εμφανίζεται η εκκολπωματίτιδα;
Τα εκκολπώματα αυτά καθαυτά δεν προκαλούν συμπτώματα. Ενίοτε, οι ασθενείς παραπονούνται για φουσκώματα, ήπιες κράμπες και δυσκοιλιότητα.
Στην περίπτωση οξείας εκκολπωματίτιδας, ο ασθενής εμφανίζει πόνο στο υπογάστριο ή στο αριστερό πλάγιο της κοιλίας, ρίγη, πυρετό και εμετούς, δυσουρικά ενοχλήματα, έντονη δυσκοιλιότητα, αιμορραγίες ή και άλλες επιπλοκές.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της εκκολπωματίτιδας;
Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η εκκολπωματίτιδα μπορεί να προκαλέσει ρήξη εκκολπωμάτων και διάτρηση του εντέρου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αποστήματος γύρω από το έντερο ή ακόμα και βαριά περιτονίτιδα. Σε αυτήν την περίπτωση, επιβάλλεται η άμεση χειρουργική επέμβαση.
Επίσης, οι αλλεπάλληλες κρίσεις εκκολπωματίτιδας ενίοτε προκαλούν συρίγγια, κυρίως ανάμεσα στο έντερο και την ουροδόχο κύστη.
Πώς γίνεται η διάγνωση της εκκολπωματίτιδας;
Η διάγνωση ασυμπτωματικών εκκολπωμάτων μπορεί να είναι τυχαίο εύρημα κατά τη διενέργεια κολονοσκόπησης.
Ωστόσο, κατά την οξεία φάση της εκκολπωματίτιδας, η οποία λόγω των συμπτωμάτων οδηγεί τον ασθενή στον ιατρό, η διάγνωση γίνεται με την πραγματοποίηση βαριούχου υποκλυσμού.
Επειδή υπάρχει ανακρίβεια στα αποτελέσματα αυτής της εξέτασης σε βαθμό 32%, σε δεύτερο χρόνο πραγματοποιείται κολονοσκόπηση για την επιβεβαίωση της διάγνωσης.
Η διενέργεια κολονοσκόπησης σε οξεία φάση αντενδείκνυται λόγω αυξημένης πιθανότητας διάτρησης του εντέρου.
Αλλά και στην περίπτωση που αυτή πραγματοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο είναι να δυνατό να υπάρχουν δυσκολίες, οι οποίες σχετίζονται με τα παρακάτω:
- Σπασμό του εντέρου,
- Στένωση του αυλού λόγω αναδιπλώσεων,
- Καθήλωση του εντέρου λόγω προηγούμενης φλεγμονής και περικολικής ίνωσης.
Πώς αντιμετωπίζεται η εκκολπωματίτιδα;
Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική με την χρήση ενδοφλέβιων υγρών, αναλγητικών, αντιβιοτικών και διακοπή της σίτισης.
Ωστόσο, η χειρουργική αφαίρεση του τμήματος του εντέρου που νοσεί αποτελεί την ενδεδειγμένη οδό για την αποκατάσταση της εκκολπωματίτιδας, τόσο ως προς την αντιμετώπιση των επικίνδυνων επιπλοκών της, όσο και για την πρόληψη αυτών.
Δεδομένου ότι στατιστικά ένα μεγάλο ποσοστό πασχόντων από εκκολπωμάτωση παθαίνει κρίση εκκολπωματίτιδας και περίπου το ένα τρίτο όσων έχουν υποστεί οξεία εκκολπωματίτιδα εμφανίζει υποτροπή, ένα προληπτικό χειρουργείο μπορεί να γλιτώσει τους ασθενείς από περαιτέρω κινδύνους και ταλαιπωρία.
Ειδικότερα, η χειρουργική αντιμετώπιση κρίνεται απαραίτητη στις ακόλουθες επιπλοκές:
- Διάτρηση και περιτονίτιδα,
- Απόφραξη,
- Απόστημα που δεν μπορεί να παροχετευθεί διαδερμικά,
- Συρίγγια,
- Κλινική επιδείνωση ή αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας.
Συνήθως, όμως, πραγματοποιείται επέμβαση σε μη επείγουσα βάση αλλά με τις παρακάτω ενδείξεις:
- Δύο ή περισσότερα επεισόδια εκκολπωματίτιδας στα οποία απαιτήθηκαν νοσηλεία,
- Επεισόδιο εκκολπωματίτιδας με διαφυγή σκιαγραφικού, συμπτώματα απόφραξης ή αδυναμία διαφοροδιάγνωσης μεταξύ εκκολπωματίτιδας και καρκίνου.
Αν δεν κρίνεται απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση σε επείγουσα βάση, τότε πραγματοποιείται 6-8 εβδομάδες μετά από το επεισόδιο οξείας εκκολπωματίτιδας.
Τι χειρουργείο να επιλέξω;
Η πλέον σύγχρονη χειρουργική προσέγγιση είναι η λαπαροσκοπική, η οποία εμφανίζει μεγάλα πλεονεκτήματα και εφαρμόζεται ακόμα και στις πιο επείγουσες επιπλοκές της εκκολπωματίτιδας, όπως η διάτρηση του εντέρου και η περιτονίτιδα.
Στις περιπτώσεις αυτές ο καθαρισμός της κοιλιάς και η προσωρινή κολοστομία που ίσως χρειαστεί, γίνονται λαπαροσκοπικά μέσα από μικρές οπές. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής προσέγγισης;
Η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει εξελιχθεί σε επέμβαση εκλογής στα περισσότερα εξειδικευμένα κέντρα για την αντιμετώπιση παθήσεων του εντέρου. Τα πλεονεκτήματά της έναντι της ανοικτής χειρουργικής επέμβασης είναι πολλά:
- Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι βέλτιστο, καθώς αποφεύγονται οι μεγάλες τομές.
- Η απώλεια αίματος είναι περιορισμένη.
- Η λειτουργία του εντέρου αποκαθίσταται γρηγορότερα.
- Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι σημαντικά μικρότερος.
- Η νοσηλεία στο νοσοκομείο είναι κατά πολύ συντομότερη.
- Η λήψη στερεής τροφής γίνεται σχετικά άμεσα.
- Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες επιτυγχάνεται πολύ πιο σύντομα.